Protocol Arbeids Psychologie Amsterdam
Corona crisis


Maatregelen in de praktijk

Voor het toepassen van hygiënemaatregelen en gedragsregels in het werk in verband met de Corona crisis, adviseert het Nederlands Instituut van Psychologen de richtlijnen van het RIVM op te volgen en cliënten daarop te wijzen. Arbeids Psychologie Amsterdam volgt dit advies. Concreet betekent dit:

• geen handen schudden bij binnenkomst
• aandacht voor handhygiëne (wassen, desinfectie en het dragen van rubberen handschoenen)
• 1,5 meter afstand houden
• testonderzoek met een plexiglas afscheidingswand
• koffieautomaten zijn uitgeschakeld of worden door één persoon bediend en extra gereinigd na gebruik
• na toiletgebruik nieuwe rubberen handschoenen  

De cliënt komt in principe alleen op de afspraak, of indien nodig met een naastbetrokkene. Wanneer een cliënt verkouden is, veel niest en/of koorts heeft zal er geen afspraak plaatsvinden. Datzelfde geldt als de psycholoog of de assistente verkouden is, veel niest en/of koorts heeft.

Specifieke vragen over deze maatregelen kunt u stellen bij het publieksinformatienummer van de Rijksoverheid, tel: 0800-1351.

Face-to-face contact en alternatieven

In deze tijd met de risico’s op besmetting en het streven die zoveel als mogelijk te voorkomen, moeten behandelaars een afweging maken in de vorm waarin zij hun behandeling aanbieden. Het is aan de psycholoog om samen met een cliënt in te schatten of bellen of beeldbellen of contact via de e-mail een alternatief is voor face-to-face contact. Dat is verschillend per cliënt en afhankelijk van de hulpvraag, de aard en de complexiteit van de klachten. Voorop moet staan dat patiënten de behandeling krijgen die zij nodig hebben, ook in deze lastige omstandigheden. De psycholoog streeft hierin om samen met de cliënt en diens naasten en de opdrachtgever te komen tot maatwerk in de best passende vorm.
Dit betekent dat een behandeling face-to-face kan plaats vinden, met inachtneming van de RIVM-richtlijnen en mits instellingen de veiligheid van medewerkers en cliënten voldoende kunnen waarborgen. Een face-to-face contact kan niet door een cliënt worden afgedwongen. Het professioneel oordeel van de psycholoog is hierbij leidend. Over eventuele alternatieve wijzen van begeleiding dient overeenstemming te worden bereikt met de cliënt en er is (mondelinge) toestemming voor nodig. De overeengekomen afspraken worden door de psycholoog in het dossier opgenomen.

Wanneer de fysieke kwetsbaarheid van de cliënt of de (persoonlijke situatie van de) zorgverlener zelf daartoe aanleiding geven, kan face-to-face behandeling vervangen worden door (beeld)bellen of een andere vorm van digitale behandeling. Bij de keuze van andere communicatiemiddelen wordt goed op de privacy en beveiliging gelet. (Beeld)bellen is bijvoorbeeld minder geschikt als een cliënt zich niet kan afzonderen voor een gesprek.
De aanpassing van de wijze van behandelen wordt door de psycholoog in overleg met de opdrachtgever en cliënt bepaald. Het face-to-face contact met de cliënt wordt door één psycholoog onderhouden. Bij het face-to-face-contact is het toepassen van de regels ter voorkoming van besmetting belangrijk. Stem indien nodig telkens af of het face-to-face contact die dag kan doorgaan. Groepstrainingen worden, voor zover dat niet digitaal is te organiseren, uitgesteld tot nader order.

Blijf samen met de cliënt de gezondheidstoestand proactief monitoren en volg deze algemene richtlijnen:

• aandacht voor handhygiëne (wassen, desinfectie);
• geen handen schudden;
• 1,5 meter afstand houden;
• geen afspraak wanneer de patiënt hoest, niest of koorts heeft;
• de patiënt komt alleen op de poli/afspraak, of zo nodig met een naastbetrokkene.
• de mogelijkheid tot wassen van handen en/of gebruik van aanwezige handalcohol;
• gescheiden in- en uitgang bij meerdere groepen.

De wachtruimte en de spreekkamer

Er wordt door APA voor gezorgd dat er niet meerdere patiënten tegelijk in de wachtkamer zitten. Gesprekken worden gepland met meer tussenruimte. Als in een groepspraktijk onvermijdelijk is dat er een paar patiënten tegelijk in de wachtkamer zitten, dan worden de stoelen 1,5 meter uit elkaar gezet. Er wordt een notitie aangebracht met het verzoek om pas binnen te komen als men wordt opgehaald.

• APA biedt cliënten de mogelijkheid om de handen te desinfecteren voorafgaand aan gesprekken met de psycholoog en/of het testonderzoek. Er is handgel bij binnenkomst er zijn tissues en een prullenbak in de wachtruimte.
• Bij een psychologisch testonderzoek is er een plexiglas scheidingswand en is er voldoende afstand tussen psychologisch assistent en cliënt.
• Bij een psychologisch testonderzoek worden rubberen handschoenen gebuikt.  

Beroepsgeheim

Indien er sprake is van een vermoeden dat een cliënt is besmet met het coronavirus is het van belang om dit met de cliënt te bespreken en, indien nodig, hem of haar (in geval van ambulante behandeling) te vragen contact op te nemen met de huisarts. Er zijn situaties waarin de psycholoog zijn beroepsgeheim mag, moet en kan doorbreken. De bestaande wetgeving biedt mogelijkheden om de zwijgplicht te doorbreken:

1. Als er toestemming van de patiënt is

De ggz-professional mag zijn zwijgplicht doorbreken wanneer hij toestemming heeft van de patiënt om belangrijke informatie door te geven aan derden en dit in overeenstemming is met het goed hulpverlenerschap.

Voor het informeren of contacteren van de huisarts in een dergelijk geval is dan ook in principe toestemming van de patiënt nodig.

1. Als er een meldplicht is

De melding zoals bedoeld in artikel 22 lid 1 Wpg is een wettelijk voorschrift waarop het beroepsgeheim kan worden doorbroken. Op grond van artikel 22 lid 1 de Wpg moet een arts voor groep A (waaronder COVID-19 valt) onverwijld een melding maken bij de GGD.

1. Als er sprake van een conflict van plichten is

Wanneer de cliënt weigert contact op te nemen of de ernst van de situatie niet erkent kunt u als professional in gewetensnood verkeren. De psycholoog kan zijn zwijgplicht dan doorbreken als informatie verstrekken de enige oplossing lijkt om gevaar af te wenden. De essentie van een conflict van plichten is dat de psycholoog dient te zwijgen op grond van de geheimhoudingsplicht, maar dat hij zich tegelijkertijd (moreel) verplicht kan voelen derden informatie te verschaffen om gevaar af te wenden.

De volgende criteria moeten worden afgewogen:

• bij het niet-doorbreken van het beroepsgeheim ontstaat naar alle waarschijnlijkheid ernstige schade voor de cliënt of een ander;
• er is geen andere weg dan doorbreking van het beroepsgeheim om het te verwachten gevaar af te wenden;
• het is vrijwel zeker dat door de doorbreking van het beroepsgeheim schade aan de cliënt of anderen kan worden voorkomen of beperkt;
• de psycholoog verkeert in gewetensnood door het handhaven van zijn zwijgplicht;
• de psycholoog  heeft alles in het werk gesteld om toestemming van de cliënt te krijgen om informatie te delen met derden.

Al deze criteria moeten van toepassing zijn voordat het medisch beroepsgeheim doorbroken mag worden. Dit betekent dat COVID-19 besmettingsgevaar, nadat bovenstaande inspanningen zijn verricht, voldoende reden is om het beroepsgeheim te doorbreken.